Pneumokokken vaccins
Streptococcus pneumoniae (pneumokokken)
De pneumokokken bacterie bestaat uit ongeveer 90 typen. Niet al die typen zijn ziekmakend. Er bestaan twee soorten vaccins tegen verschillende - ziekmakende - typen van de de pneumokok: polysaccharide en conjugaat vaccins.
Ziek ondanks vaccinatie
Beide vaccins beschermen niet tegen alle typen pneumokokken. Dit betekent dat er nog altijd een kleine kans bestaat om ziek te worden, ook al ben je gevaccineerd.
Niet geconjugeerd (polysaccharide) vaccin
Sinds langere tijd bestaat er een niet-geconjugeerd vaccin tegen de pneumokok. Het principe is gelijk aan dat van het niet-geconjugeerde tegen meningokokken ACWY. Dit vaccin beschermt tegen de 23 pneumokokken die regelmatig ziekmakend zijn. Het beschermt tussen de drie tot vijf jaar en werkt niet bij kinderen jonger dan twee jaar. Het wordt vooral aan ouderen gegeven die een verhoogd risico op pneumokokkeninfecties lopen, maar ook aan kinderen die niet genoeg afweer opbouwen tegen de pneumokok of mensen die geen milt meer hebben.
Vanaf het najaar 2020 ontvangt iedereen tussen de 60 en 75 jaar een oproep voor deze vaccinatie vanuit het Rijksvaccinatieprogramma. Zie ook pneumokokkenvaccinatie voor ouderen op de website van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu.
Bijsluiter 23-valent pneumokokken vaccin Pneumovax 23
Conjugaat vaccin
Sinds 2010 krijgen kinderen een vaccin dat tegen tien typen van de pneumokokken beschermt. Dit vaccin is een conjugaat vaccin, gebaseerd op hetzelfde principe als het meningokokken conjugaat C en ACWY vaccin. Dit betekent dat er geen gedode, levende of verzwakte bacterie in het vaccin zit maar een niet ziekmakend onderdeel van de bacterie waartegen de mens afweer maakt.
Het pneumokokkenvaccin beschermt minimaal vijf jaar, maar waarschijnlijk tien jaar of langer. Het is werkzaam bij baby’s vanaf acht weken.Tegen pneumokokken wordt sinds 1 april 2006 gevaccineerd. Tot 2010 gebeurde dat met een vaccin dat tegen zeven typen beschermde. Het vaccin wordt gegeven aan baby's op de leeftijd van twee, drie, vier en elf maanden; tegelijkertijd met de DKTaP-Hib. Het aantal gevallen van pneumokokkenmeningitis bij jonge kinderen neemt sinds die tijd geleidelijk af.
In andere landen wordt gebruik gemaakt van een conjugaat vaccin dat tegen dertien typen beschermt.
Ondanks de pneumokokkenvaccinatie zullen ziektegevallen blijven bestaan. Deze worden dan veroorzaakt door typen die niet in het vaccin zitten en die de plaats kunnen innemen van niet meer voorkomende vaccintypen (typeverschuiving).
Rijksvaccinatieprogramma voor zuigelingen
In Nederland krijgen alle kinderen het pneumokokkenvaccin aangeboden via het rijksvaccinatieprogramma.
De vaccinatie tegen pneumokokken wordt 3 keer gegeven.
Leeftijd
- 6-9 weken: 1e vaccinatie
- 4 maanden: 2e vaccinatie
- 11 maanden: 3e vaccinatie
Bijsluiter 10-valent pneumokokken vaccin Synflorix
Pneumokokkenvaccin voor speciale doelgroepen
In sommige gevallen krijg je het pneumokokkenvaccin ter preventie van ziekte, bijvoorbeeld als je geen milt meer hebt of behandeld gaat worden tegen de ziekte van Bechterev. Voorafgaand aan de behandeling krijg je dan o.a. de pneumokokkenvaccinatie.