Vermoeidheid na hersenvliesontsteking

Inleiding

Vermoeidheid en slaapstoornissen zijn veelgehoorde klachten na meningitis/encefalitis. Voor meningitis specifiek is geen percentage bekend, maar na Niet Aangeboren Hersenletsel (NAH) ondervindt, ongeacht de oorzaak, tussen de 17 en 70% van de getroffenen problemen met slapen (Bron: website van Heliomare).

Niet Aangeboren Hersenletsel

Klachten na meningitis vallen veelal onder de noemer ‘Niet Aangeboren Hersenletsel’, waarbij meningitis/encefalitis een oorzaak is, net zoals een hersenbloeding of -infarct dat kan zijn.

Vermoeidheid na meningitis/NAH

De vermoeidheid kan zich op verschillende manieren uiten op het gebied van cognitie, emotie, gedrag of fysiek. Voor de ‘buitenwereld’ is die vermoeidheid van iemand na meningitis soms moeilijk te begrijpen. We zijn immers toch allemaal wel eens moe? Maar vermoeidheid na meningitis/NAH is niet te vergelijken met de vermoeidheid van iemand zonder NAH.

Bij normale vermoeidheid weet je meestal wel een oorzaak: je hebt te kort of slecht geslapen, intensief gesport of bent heel druk geweest. Er is sprake van acute vermoeidheid.

Vermoeidheid door een onderliggende aandoening of na een ziekte als meningitis merk je in al je dagelijkse activiteiten. Of je nu goed slaapt of niet, je begint de dag eigenlijk al moe. De vermoeidheid belemmert je in je dagelijkse activiteiten. En onderneem je toch iets, dan voel je je sneller nog vermoeider. Om hiervan te herstellen heb je langer tijd nodig dan een gezond persoon. Soms voel je je zo moe, dat je je arm nog nauwelijks kunt optillen bij wijze van spreken. Deze vermoeidheid is abnormaal of pathologisch. Er is sprake van chronische vermoeidheid. 

En soms voel je je goed en heb je even energie voor tien; tot je bijvoorbeeld boodschappen bij de buurtsuper gedaan hebt. Eenmaal thuis merk je dan dat je de energie die je had voor rest van de dag alweer hebt verbruikt.

De vermoeidheid na NAH wordt ook wel ‘neuro-fatigue’ of hersenmoe genoemd.

Mentale en lichamelijke vermoeidheid

Heb je een dag lekker in de tuin gewerkt, ben je gaan sporten of heb je een lange wandeling gemaakt of iets dergelijks? Dan voel je je daarna vaak loom en moe. Je bent lichamelijk of fysiek moe.

Heb je een hele dag achter de computer gezeten of deelgenomen aan een vergadering of …. was je bij iemand op bezoek en heb je veel moeten luisteren en praten? Kortom, heb je je hersenen aan het werk gezet en moest je je concentreren? Dan ben je daarna vaak mentaal moe.

Lichamelijke vermoeidheid kan overgaan in een mentale moeheid. Ben je na een wandeling of andere lichamelijke inspanning moe geworden dan kun je je soms bijvoorbeeld niet meer op iets concentreren. Omgekeerd kan mentale moeheid ook overgaan in lichamelijke moeheid, je krijgt bijvoorbeeld hoofdpijn, wordt duizelig of je hebt problemen met je evenwicht. 

Slapeloosheid ondanks vermoeidheid

Soms lukt slapen gewoon niet, hoe moe u ook bent. Ook dit horen we regelmatig na meningitis. lU heeft last met inslapen en doorslapen of wordt heel vroeg wakker. U voelt zich nog steeds heel moe na het wakker worden. Er kan dan sprake zijn van chronische slapeloosheid, insomnie. Deze chronische moeheid kan een trigger zijn voor het ontwikkelen van depressie.

Oorzaken vermoeidheid na NAH

Waarom bent u na het krijgen van Niet Aangeboren Hersenletsel zo vermoeid? De meest voorkomende oorzaken:

Overprikkeling

U ontvangt meer informatie dan uw hersenen kunnen verwerken. De prikkels worden niet meer goed gefilterd en er komt teveel informatie binnen, zoveel dat u het niet kunt verwerken. Eigenlijk zou het het fijnste zijn als u maar 1 prikkel binnenkrijgt. Maar dat is in het dagelijks leven meestal niet het geval, vaak zijn er onbewuste prikkels aanwezig, bijvoorbeeld achtergrondgeluiden in een restaurant of een drukke weg achter uw huis.

U doet te veel

U wilt zo graag doen, leven! En voor u het weet doet u teveel en slaat de vermoeidheid genadeloos toe. Maar u wilt doorgaan voor uzelf `en voor de omgeving die er regelmatig maar niets van begrijpt. Want u ziet er toch goed uit? Voor u het weet bent u overbelast.

Informatieverwerking

Door de NAH kost denken veel meer inspanning. Het is moeilijk om op de juiste woorden te komen, te begrijpen wat anderen zeggen. U moet nadenken over handelingen die u vroeger vanzelfsprekend deed (koffiezetten, de was doen). Dat alles kost veel energie waardoor u zich snel moe kunt voelen.

Hoe lang houdt u last van die vermoeidheid?

Vermoeidheid na meningitis kan tijdelijk of blijvend zijn. Tijdelijk is hierbij een rekbaar begrip. Sommigen herstellen binnen een aantal maanden van de vermoeidheid na de meningitis, bij anderen gaan daar meerdere jaren overheen. En bij sommige mensen zal het altijd een onderdeel van het leven blijven.

Wat kunt u tegen de vermoeidheid doen?

  • Accepteer uw vermoeidheid. Makkelijk gezegd, moeilijk gedaan. Maar acceptatie geeft rust en spaart energie die u voor andere zaken kunt gebruiken.
  • Vermijd stress
  • Beweeg, sport regelmatig
  • Leef gezond
  • Verdeel uw activiteiten over de dag/week
  • Probeer een zo gestructureerd mogelijke dagindeling aan te houden, probeer uit welke de beste is. En, hoe moeilijk ook, doe niet te veel. Weeg af wat u wel wilt en kunt en wat niet.
  • Zeg vaker nee
  • Weeg uw activiteiten af. Wilt u op verjaardagsvisite? Neem dan bijvoorbeeld op een ander moment van de dag extra rust of sla het boodschappen doen over
  • Herken de signalen! Hoofdpijn of gespannen schouders, chagrijnig worden, wat u aan het doen bent lukt niet meer, u gaat fouten maken. Dit kunnen zaken zijn die aangeven dat uw vermoeidheid toe slaat.
  • Merkt u dat u tekenen van vermoeidheid krijgt? Neem dan uw rust.
  • Slaap in een rustige en donkere ruimte. Stop ruim van te voren met activiteiten op computer of telefoon.
  • Een hulpmiddel: de PRET strategie
    • PRET staat voor:
    • P=pauzeren
    • R=rustige omgeving
    • E=Eén ding te gelijk
    • T=Tempo aanpassen.

Apps die u kunnen helpen

Er zijn verschillende apps die u kunnen helpen in het omgaan met uw vermoeidheid. 

Voorbeelden van apps zijn

  • Pocketenergy (een app waarmee u inzicht in uw energiebalans kunt krijgen.
  • Activiteitenweger (apple), een app die kan helpen balans te vinden/houden tussen belasting en belastbaarheid
  • Pictoplan (apple), deze app geeft inzicht in je dagstructuur met hulp van pictogrammen en foto’s
  • Daylio (apple and android), Dit systeem helpt u uw gewoonten beter te begrijpen zonder een regel in te voeren! Houdt uw activiteiten bij en werk aan patronen die uw productiviteit verhogen.
  • Daglijst (apple), houdt bij wat u op een dag doet en hoe u zich daarbij voelt
  • VGZ mindfulness coach (apple en android), app met mindfulness oefenen waarbij u uw doel kunt aangeven (helderheid, rust).

Training of therapie

  • Een ergotherapeut kan u helpen in het vinden van een manier om met de vermoeidheid om te gaan.
  • Hersenz.nl biedt trainingen en therapieën voor mensen met niet aangeboren hersenletsel, onder andere op het gebied van vermoeidheid.
  • Revalidatiecentrum Heliomare heeft samen met Minddistrict.com een ehealth module ontwikkeld voor mensen met NAH en slaapproblemen.

Hoe legt u het uw omgeving uit?

Vermoeidheid door NAH, hoe legt u het aan uw naasten en omgeving uit? Een aantal tips:

  • Schrijf een algemene ‘familie/vrienden/kennissen/collega/brief’ waarin u uitlegt hoe de vermoeidheid uw leven beïnvloedt.
  • Vermoeidheid door een aandoening als niet aangeboren hersenletsel kan op verschillende manieren uitgelegd worden:
    • De lepeltheorie
      Elke activiteit die u uitvoert op een dag wordt vertegenwoordigd door een lepel. Dus: u gaat douchen = 1 lepel, u kleedt zich  aan = 1 lepel, u maakt ontbijt = 1 lepel, u gaat naar de supermarkt = 1 lepel, u maakt een praatje met uw buurvrouw = 1 lepel, u handelt mail af = 1 lepel, u maakt lunch = 1 lepel, u laat de hond uit = 1 lepel, u beantwoordt een telefoonje = 1 lepel, u gaat stofzuigen = 1 lepel, u bent de melk vergeten en moet terug naar de supermarkt = 1 lepel, u gaat koken = 1 lepel – u bent kapot en kan de rest van de dag helemaal niets meer, want u heeft maar 12 lepels die u dagelijks kan gebruiken, waar een gezond persoon er een heleboel meer heeft ….
      En dan is er dat een feestje van uw beste vriend of vriendin dat u echt niet wilt missen. U sleept uzelf er heen (1 lepel en blijft even (1 lepel), tot de drukte u aanvliegt en het echt niet meer gaat. U sleept uzelf weer naar huis (1 lepel) en de trap op om zonder tanden te poetsen - want dat gaat niet meer - in bed te vallen (1 lepel). Maar u had geen lepels meer! Uw lijf laat zich niet in de maling nemen en heeft gewoon 4 lepels van de volgende dag gebruikt.
      De volgende dag heeft u nog maar 8 lepels om de dag door te komen …
      https://bewust-zijn.nl/kennisbank/ziek-aangeboren-ed-2/de-lepel-theorie/
    • De accutheorie
      Bent u chronisch vermoeid? Dan staat u eigenlijk op met een halfgevulde accu. En die raakt bij een kleine inspanning al snel leeg en blijkt maar moeilijk bij te vullen.
      Bij chronische vermoeidheid helpt een goede nachtrust niet om de accu helemaal bij te vullen en begint u ’s morgens met hooguit een halfvolle accu.
      Waar een gezond mens ’s morgens weer volop energie heeft om de dag door te komen, moet u met chronische vermoeidheid genoegen nemen met dat kleine beetje energie dat u nog kan bijtanken (nahverborgenkopzorgenblog.wordpress.com). https://nahverborgenkopzorgenblog.wordpress.com/2016/05/30/chronische-vermoeidheid-de-accu-blijft-leeg/.

Een webinar over 'Slaap'

Op 'hetfittebrein.nl' is onder andere een webinar te vinden over slaap en slapeloosheid (insomnie). Duurt de webinar te lang? Naast de webinar is ook de powerpointpresentatie ervan te bekijken.

Duidelijke informatie met goede tips en tricks en voor een betere nachtrust ! https://www.hetfittebrein.nl/webinar-slaap/

Meer weten?

Op internet is veel informatie te vinden over slaapproblemen na Niet Aangeboren Hersenletsel. Hieronder vindt u verschillende links naar meer informatie.

 

Informatiebronnen

 

 

 

 

Zoeken

Submenu