Soorten en verwekkers

Algemeen

Bacteriële meningitis - en sepsis - wordt in Nederland veroorzaakt door minimaal 25 verschillende bacteriën. Incidenteel kunnen ook schimmels meningitis veroorzaken.
Virale meningitis - en encefalitis - wordt veroorzaakt door virussen. Er zijn veel verschillende virussen die meningitis kunnen veroorzaken. Virussen kunnen ook viremie (virale sepsis) veroorzaken: een infectie in de bloedbaan.

Soorten verwekkers

• Bacteriële verwekkers
• Virale verwekkers
• Mollaret meningitis
• Sarcoïdose
• Chronische meningitis
• Tekenbeet lyme
• Hondenbeet C. canimorsus 

Referentielaboratorium

Bacteriële meningitis is aangifteplichting. Jaarlijks worden er ongeveer 1000 tot 1250 gevallen van bacteriële meningitis (inclusief onderrapportage) geregistreerd bij het Referentie Laboratorium voor Bacteriële Meningitis (RBM, AMC, Amsterdam).?Virale verwekkers zijn niet aangifteplichtig. Hierover zijn dan ook geen aantallen bekend.

Dragerschap en besmettelijkheid

De meeste verwekkers van meningitis leven als tijdelijke bewoners in de neus-/ keelholte van de mens (o.a. pneumokokken, meningokokken, Haemophilus influenzae, streptokokken, stafylokokken, virussen). Iemand die zo’n verwekker bij zich heeft, heet een ‘drager’.

Overdracht

Verwekkers zijn besmettelijk en worden overgedragen door druppeltjes, bijvoorbeeld door te hoesten. Tijdens het hoesten de handen voor de mond houden en daarna wassen of een tissue gebruiken en dat vervolgens weggooien is niet afdoende, maar kan zeker geen kwaad.

Maag-/darmkanaal

Sommige verwekkers leven in het maag/darmkanaal van personen. Voorbeelden hiervan zijn E. coli en groep B streptokokken (GBS). Ze kunnen worden overgedragen via uitwerpselen en slechte hygiëne (handen wassen na een toiletbezoek!).

Dragerschap

Wanneer iemand drager is, wordt hij/zij in de meeste gevallen niet ziek. Men bouwt afweer op en de verwekker verdwijnt na enige tijd. Slechts in een klein aantal gevallen weet hij door de slijmvliezen in de bloedbaan te dringen, de ‘bloed-hersenbarrière’ te passeren om vervolgens hersenvliesontsteking te veroorzaken. Waarom dit bij de meeste mensen niet, en bij een aantal mensen wel gebeurt is niet bekend.

Besmettelijk maar niet ziek

De verwekker is dus vaak besmettelijk. Of iemand ziek wordt is afhankelijk van zowel de verwekker als de omstandigheden van de persoon die drager is op dat moment.?Een aantal verwekkers zoals GBS en het herpesvirus raakt men niet meer kwijt, daarvan blijf je altijd drager. Ook voor deze verwekkers geldt dat een slechts een klein aantal dragers hersenvliesontsteking zal ontwikkelen.