Meningokokken

Meningokokken (Neisseria meningitidis) bestaan uit diverse ‘familieleden’; de zogenaamde ‘serogroepen’. Voorbeelden van deze meningokokken serogroepen zijn A, B, C, W135, Y en Z.
In Nederland is gemiddeld tien procent van de bevolking drager van een meningokok. De meeste ziektegevallen in Nederland worden veroorzaakt door serogroep B. Serogroep C liet in de jaren 1999-2002 een stijging zien. Meningokokken W steeg vanaf 2015. Na invoering van een vaccin in 2018 tegen deze variant (een combinatievaccin meningokokken ACWY) neemt het aantal ziektegevallen weer af. 
De meningokok veroorzaakt ongeveer twintig procent van alle gevallen van bacteriële meningitis in Nederland. (Bron Referentie laboratorium voor Bacteriële Meningitis, AMC, Amsterdam.)

Piek in wintermaanden

Meningokokken serogroep B infecties worden het meest gezien in de wintermaanden. Het grootste aantal infecties vindt in het eerste kwartaal van het jaar plaats. Meningokokken W wordt gedurende het hele jaar gezien.

Vaccinatie

Na invoering van een vaccin tegen meningokokken C komt deze vorm nog nauwelijks voor. Tegelijkertijd ontstond er met de invoering van de C vaccinatie een natuurlijke daling van het aantal gevallen van serogroep B. 

In 2018 is een vaccin tegen meningokokken W opgenomen in het rijksvaccinatieprogramma: kinderen van 14 maanden en van 14 jaar ontvangen de vaccinatie.
Tegen groep B is sinds 2013 een vaccin beschikbaar, echter dit is (nog) niet opgenomen in het Rijksvaccinatieprogramma voor zuigelingen in Nederland. In 2020 wordt een advies van de Gezondheidsraad verwacht over opname van dit vaccin in het Rijksvaccinatieprogramma.

Meningokokken A in Afrika

Serogroep A is een bekende veroorzaker in een aantal Afrikaanse landen. De meeste gevallen van meningokokkenmeningitis en sepsis betreffen kinderen. Via een grootschalige vaccinatiecampagne van de WHO en UNICEF wordt deze vorm van meningokokkenziekte teruggedrongen.